پیامبر گرامی (صلی الله علیه و آله) در حدیث شریف ثقلین درصدد بیان عظمت و جایگاه والای عترت است. هدف اصلی و اساسی در این حدیث نیز توجه دادن امت اسلامی به ایشان می باشد، چرا که به دلیل فضایل بی شمار اجتماعی، بعد از حضرت رسول (صلی الله علیه و آله) اسوه حسنه برای جامعه اسلامی هستند. زمانی که امت اسلامی به این امر واقف باشند و آنان را الگوی عملی خود در جامعه قرار دهند، بی شک اثرات و برکات فراوانی را در جامعه و امت اسلامی، شاهد خواهیم بود. چه در بُعد سیاسی، چه در بُعد علمی-فرهنگی و چه در بُعد اقتصادی. در پژوهش حاضر فضایل علمی-فرهنگی ایشان براساس زیارت جامعه کبیره به روش توصیفی-تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته که مهمترین آنها، مرجعیت علمی-فرهنگی می باشد و با فرازهای مختلفی از زیارت جامعه قابل اثبات است.

سوره انسان از جمله سوره هایی است که در فضیلت حضرت علی و اهل بیت پیامبر -علیهم السلام- نازل شده است. روایات، اقوال و منابع زیادی بر این امر دلالت دارد؛ اما برخی از منابع اهل تسنن با مکی برشمردن سوره، این فضیلت را نادیده انگاشته اند. با استناد به منابع اهل تسنن و گردآوری و تحلیل روایات و اقوال در ترتیب نزول سوره های مکی و مدنی و نیز روایات اسباب نزول، نزول سوره در مدینه و اختصاص فضیلت یاد شده به اهل بیت -علیهم السلام- و بی اساس بودن سبب نزول های دیگر اثبات می شود.

هدف این پژوهش، طراحی و اعتباریابی الگوی شایستگی مداحان اهل بیت علیهم السلام است. پژوهش حاضر، ازنظر هدف، پژوهشی توسعه ای و ازنظر راهبرد و روش، نوعی تحقیق ترکیبی از نوع اکتشافی (طرح تدوین ابزار) و شامل دو مرحله کمی و کیفی است. مواد و محتوای این تحقیق، در مرحله کیفی شامل «17 سخنرانی مقام معظم رهبری در جمع مداحان»، «مرامنامه مداحان»، «اسناد مربوط به نشست علمی مداحان» و «مصاحبه های انجام شده، با 10 نفر از اساتید مداحی» بود که با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی مورد تحلیل قرار گرفت و در ادامه، یافته های حاصل از تحلیل داده های کیفی، با استفاده از روش دلفی و در دو مرحله به تائید خبرگان این حوزه رسید. ابزار گردآوری داده های تحقیق، در مرحله کمی، پرسشنامه محقق ساخته، با 43 گویه با طیف پنج گزینه ای لیکرت و با پایایی 80/0 بود که با استفاده از نتایج مرحله کیفی، طراحی و ساخته شد. جامعه آماری تحقیق، در این مرحله شامل 250 نفر از مداحان عضو کانون بسیج مداحان شهر تهران بود که از بین آنان 152 نفر، به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب و پرسشنامه تحقیق بین آنان توزیع گردید. نتایج و یافته های تحقیق نشان داد که الگوی شایستگی مداحان اهل بیت علیهم السلام، دربردارنده 43 مؤلفه شایستگی است که در قالب هشت بعد (مؤلفه اصلی) شامل دانش (با 14 مؤلفه)، توانایی ها (با 3 مؤلفه)، مهارت ها (با 6 مؤلفه)، ویژگی های اخلاقی (با 9 مؤلفه)، ویژگی های شخصیتی (با 3 مؤلفه)، بینش (با 3 مؤلفه)، نگرش (با 3 مؤلفه) و اعتبار (با 2 مؤلفه) طبقه بندی گردید.

بحث و مناقشه درباره اتصاف یا عدم اتصاف ذات الهی به اسما و صفات، از نخستین پرسش های اعتقادی است که همواره معرکه آرای اصناف گوناگون اندیشمندان اسلامی بوده است. نوشتار حاضر بر آن است تا روایاتی را که مستقیم (آشکار) و یا غیرمستقیم ناظر به مساله نفی صفات از ذات الهی اند، مورد تبیین و تحلیل قرار دهد. از مقایسه میان این دو گروه از روایات این نتیجه حاصل شد که انتساب هرگونه صفتی به ذات الهی مستلزم تحدید و تشبیه است و حق تعالی هیچ گونه صفتی در مقام ذات ندارد و از هر معنا و مفهومی که ذات را نشان دهد، منزه و مبراست، بنابراین، تمام اسما و صفاتی که بر خداوند به نحو ایجابی اطلاق می شوند، وصف فعلی یا سلبی اند.

شناخت جانشینان پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم از مسائل مهم تاریخ اسلام، و از چالش های اساسی مابین مسلمانان است. طبق نظر شیعه، در اکثر دوره ها، افراد دیگری به جای ائمه و جانشینان برحق، مقام خلافت و جانشینی پیامبر (ص) را در اختیار گرفتند. سکوت و کنار آمدن اکثریت مسلمانان در برابر غصب خلافت و جانشینی ظاهری اهل بیت علیهم السلام (به رغم وجود ادله نقلی فراوان در بیان خلافت اهل بیت علیهم السلام از جانب پیامبر (ص))، در بدو امر بسیار عجیب به نظر می رسد، و بجاست که دلایل آن واکاوی شود. اسلام ظاهری برخی از صحابه، تاثیر منفی سلایق شخصی و حزبی، مخالفت قریش با اهل بیت علیهم السلام و قدرت و ثروت مخالفان ائمه، از دلایل و موانع اصلی انحراف از تحقق خلافت اهل بیت علیهم السلام هستند.

این پژوهش به دنبال اثبات اصل توسل و مشروعیت آن در مکتب حقه شیعه بوده و در پی پاسخ دادن به برخی شبهات برعلیه تشیع می باشد. آنچه ما در این مقاله به آن می پردازیم، اثبات حقانیت توسل به اهل بیت علیهم السلام و جواب دادن به کسانی است که این راه سعادت را شرک دانسته، و شیعیان را مشرک می دانند. این پژوهش در گفتار اول به بررسی دقیق توحید، تعریف آن و اقسام آن از منظر شیعه و دیگر فرق اسلامی پرداخته است. سپس در گفتار دوم به توضیح و تبیین مبحث توسل می پردازد و در گفتار سوم که فصل آخر باشد، این دو مسئله مهم را به یکدیگر گره زده و به صورت دقیق ارتباط توحید وتوسل به اهل بیت علیهم السلام را بررسی می کنیم و همه اینها در صدد پاسخگویی به برخی شبهات و سوالات، بر رد مشروعیت توسل می باشد.

از ویژگی های ممتاز ادب فارسی ، عشق و ارادت ویژه شاعران شیعی به پیشوایان و رهبران الهی و ائمه هدی علیهم السلام است و بدون تردید هیچ یک از امامان معصوم را نمی توان یاد کرد که شاعران و نویسندگان فارسی زبان در مدح و منقبت و فضایل آن ها شعر و سخنی بر زبان جاری نکرده باشند. از آن میان حکیم ملا عبدالرزاق بن علی لاهیجی، مشهور به فیاض لاهیجی از فیلسوفان و متکلمان برجسته شیعه و از مشهورترین علمای دوره صفویه است که اغراض مختلف شعری را در دیوان خود جای داده است و آنچه در این میان جلوه گری می نماید، قصایدی است که شاعر آنها را به اهل بیت علیهم السلام اختصاص داده است. مقاله حاضر با روش توصیفی، به بررسی قصاید شاعر در مدح و منقبت اهل بیت همام علیهم السلام پرداخته است. مهم ترین یافته های پژوهش، بیانگر این حقیقت است که فیاض لاهیجی از جمله شاعرانی است که شعر خود را به نام مبارک چهارده معصوم علیهم السلام زینت بخشیده و آن را از روی اعتقادات عمیق و ارادتی خالصانه انجام داده است.